Komt ‘ie weer: ‘de menselijke maat’, die is namelijk ook nogal afwezig in het boetebeleid van de Belastingdienst. Althans: dat zeggen ‘geluiden in de samenleving’ blijkbaar. En die hebben ook wel een beetje gelijk, die geluiden. Ooit zelf een boete gehad? Dan weet je precies wat er bedoeld wordt: dagje te laat met de aangifte en betaling van de Btw? Twee keer boete (een voor het te laat aangifte doen, een voor het te laat betalen – samen is dat toch minstens € 130). Idem bij de aangifte Loonheffing. De boetes bij de Vennootschapsbelasting zijn behoorlijk draconisch, die bij de Inkomstenbelasting ook (hoewel je daar nog wel een kans krijgt die boete nog te ontlopen door alsnog ….). De grootste frustratie bij de belastingplichtigen is overigens vaak nog niet eens zozeer die boetes (hoewel…), maar het feit dat als de Belastingdienst zelf ergens (te) lang over doet er vaak nog niet eens een excuusje af kan, laat staan een negatieve boete of zoiets. Het is puur eenrichtingsverkeer. Maar goed, de StasFin gaat er dus naar kijken naar aanleiding van een brief van D66 Tweede Kamerlid van Weyenberg. De StasFin gaat kijken naar (ik schreef het al) de menselijke maat, proportionaliteit, nuance en minder ‘automatisme’. Wij wachten de resultaten van het onderzoek vol vertrouwen af, toch?
Een ongeluk komt nooit alleen, dat wisten onze voorouders ons al mee te geven. Inflatie, energiekosten, Oekraïne, noem maar op en dan is daar het Coronaspook ook weer. Prikken of niet prikken is weer de vraag, de regering is haar gereedschapskist met maatregelen weer aan het (bij-)vullen en het aantal besmettingen stijgt weer.
Ondertussen moeten ondernemers met Corona-belastingschulden vanaf 01 oktober gaan terugbetalen, maar er is sinds kort wel een versoepeling mogelijk (niet in 5 jaar aflossen, maar in 7 jaar). 19 Miljard staat er nog open bij zo ’n 269.000 ondernemers/ondernemingen (gemiddeld dus zo ’n € 70.000 per onderneming!). In het nieuws kwam vorige week ook dat zo ‘n 40% van het MKB failliet gaat zonder soepele terugbetalingsregeling voor de NOW-steun. En ohja: het RVO komt de teveel uitgekeerde steungelden nu per deurwaarder terughalen. ’t Wordt al-met-al dus weer een heftige winter.
Sinds de uitspraak van de Hoge Raad van eind 2021 beweegt er van alles. Welke kant een nieuwe heffingenstelsel zich vanaf 2026 (plan!) gaat bewegen wordt steeds duidelijker, tegelijk beschrijft de StasFin in een brief aan de Tweede Kamer ook tegen welke op te lossen kwesties de ideeën aanbotsen. Vooral de vermogensaanwasdeling (het heffen van belasting op het stijgen van de waarde, dat is in het huidige stelsel belastingvrij) levert veel denkwerk op. Het is ook niet voor niets dat de StasFin 34 bladzijden tekst + cijfers nodig heeft om de voorlopige opties, problemen en mogelijke oplossingen op te sommen. Dat gaat nog wat worden: heffen op basis van het werkelijk behaalde rendement. Dat klinkt simpel, maar het is allesbehalve simpel.
Hebben we nog het oude (en nu gebruikte) systeem, dat is dus ook niet zonder problemen. Jan en alleman zit nu te kijken wat te doen als ze geen bezwaar hebben gemaakt. In ieder geval wordt vanuit mijn vakgebied gewaarschuwd voor een ‘stortvloed aan bezwaren‘. Logisch ook: want zelfs een ezel stoot zich in ’t gemeen, niet twee maal aan dezelfde steen. En dat gecombineerd met dit? Wordt dat een befaamde trainwreck? Liedje.
Surprise, booooeeee! Een whopping 17,1% inflatie berekenden de EU-rekenaars voor september en NL. Zo! Een record, schreef alles en iedereen. Is dat ook zo? De NL-rekenmeesters (CBS) komen op wat andere cijfers, (met uitleg) maar die gaan wel dezelfde kant op. Maar dus: is het een record, hebben we goud gewonnen in september 2022? Het CBS berekent en publiceert de inflatie vanaf 1963 en als je die cijfers bekijkt (wel daar even zelf alle jaren aanvinken voor de totaallijst vanaf 1963): ja, record! Het vorige record stamt uit 1975: 10,2%. Nou kun je nogal wat kanttekeningen plaatsen bij dit soort ‘harde’ cijfers, zo hard zijn die namelijk nou ook weer niet. De inflatie voor jou als privépersoon of ondernemer hangt immers nogal af van je (privé) bestedingsgedrag, resp. (zakelijk) kostenpatroon, maar dat het -al langer- (bijna) overal duurder wordt is wel zeker. Zakelijk zie ik op veel plaatsen kostenstijgingen bij de inkoop van diensten en grondstoffen, kostenstijgingen die ook niet altijd doorberekend (volledig) kunnen worden aan de klant. En dat is pijnlijk, want daar gaat je winstmarge…. And winter is coming.
Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelt overigens dat de inflatie zich zal gaan stabiliseren in 2023. Of die verwachting uitkomt? Als ik dat eens wist. Het CPB zit er wel vaker naast met dit soort verwachtingen, check de verwachting uit augustus 2021 voor 2022: zo ’n 1,7%/1,9% inflatie verwachten ze toen nog. Kejjenagaan… En nee: ik neem zoiets het CPB niet echt kwalijk, ze doen daar ook hun (helaas wel teveel door de partijpolitiek beïnvloedde) best. Maar misschien moeten we dit soort toekomstverwachtingen wat minder voor waar aannemen! Daarnaast: al medio 2021 kwamen er steeds meer berichten van economen die dit zagen aankomen.
En als je de inflatie gehad hebt, krijg je ook nog eens te maken met de stijgende rente en die stijging is ook nogal fors. Kijk hier maar eens naar de ‘korte rente’ (de geldmarkt, voor leningen met een looptijd van minder dan 1 jaar). Op de kapitaalmarkt (leningen die langer dan een jaar lopen) gaat de lijn ook behoorlijk omhoog de laatste tijd. Aan de andere kant: de rente is dus ook wel eens (aanzienlijk) hoger geweest dan nu (trek de grafiek maar eens door naar de optie ‘alles’. En ohja, de spaarrente? Die is nog steeds zo plat als een dubbeltje….
Wat nu te doen? Heb ik een advies, een oplossing? De eerste vraag is natuurlijk: is er reden voor paniek en drastische maatregelen? Dat hangt erg van je persoonlijke en zakelijke situatie af natuurlijk. Dit is wel een goede aanleiding om weer eens heel kritisch naar je uitgaven en kosten te kijken, zo nodig zelfs met de stofkam (een jaartje boekhouding doorkijken kan erg informatief zijn). Kijk aan de andere kant ook (weer) eens goed naar je klanten: wat kun je daarvan verwachten? En tot slot: vergeet je concullega ’s niet! Die gaan misschien rare dingen doen nu, dus blijf vooral ook goed naar buiten kijken.
Voor ondernemers met een (of meerdere) auto (‘s) belangrijk nieuws: de regering is van plan om zakelijke auto ’s (zowel voor de ondernemer zelf als voor het personeel) vanaf 2024, eventueel 2025, verplicht voor te schrijven emissievrij te zijn. Zo! Dat wordt even wennen…. En goed plannen natuurlijk, want die regeling geldt voor nieuw aan te kopen auto ‘s! De oude auto ’s die nog rondrijden blijven in het oude regime, althans: waarschijnlijk (want hoe zou dat anders moeten, hoewel: je weet maar nooit met deze regering). Toch nog maar snel een nieuw benzinebakkie kopen in 2023 dan? Geldt dit allemaal ook voor bestelbussen? Ja dus. Dit is dan dus ook gelijk het einde van de vaak fiscaal lucratieve ‘youngtimer-auto’ (ouder dan 15 jaar)! Of althans: tot het jaar 2039 dan…. misschien.
Informeel wisten we het al, maar nu is het officieel: er komt geen rechtsherstel (of compensatie in de hedendaagse nieuwspraak) 2017-2020 voor belastingplichtigen met Box 3 vermogen, alleen voor diegenen die bezwaar hebben gemaakt. De StasFin heeft dat medegedeeld. Vanaf nu (tot 2026, dan komt er een hele nieuwe belastingheffing op vermogen) wordt er wel gerekend met de nieuwe -tussentijdse- methode. Dus definitieve aanslagen vanaf (meestal) 2020 worden wel aangepast. Is die aanslag (2020 soms, 2019 meestal) al definitief? Pech gehad. Een soort van straf dus voor de vroege indieners van hun aangifte….
Of toch niet? De enige mogelijkheid om nog iets te doen is het verzoeken om een ambtshalve herziening van de al definitie aanslagen. Dat verzoek kan tot 5 jaar terug in de tijd en het was goed gebruik dat als de Belastingdienst zo ’n verzoek kreeg en dat verzoek ook terecht was, dat verzoek meestal werd toegewezen en de aanslag dus aan te passen. Tot nu dus, want de StasFin heeft de Belastingdienst opdracht gegeven al deze verzoeken af te wijzen. Tegen zo ’n afwijzing staat wellicht (de juridische schriftgeleerden zijn daar nog niet helemaal uit) beroep open bij de rechter en in dat geval: there we go again…..
De regeringsplannen voor 2023 zijn nu op Prinsjesdag officieel en compleet geworden (de samenvatting is goed te verteren voor de financiële leek). Althans definitief: de Eerste en Tweede Kamer moeten er natuurlijk hun plasje nog over doen, maar dat gaat vast goed komen allemaal. Ik vat het eens kort samen: Inkomsten 2023 € 366,4 miljard, uitgaven € 395 miljard. Tekort dus € 28,5 miljard. Dit soort duizelingwekkende bedragen zijn toch altijd lastig te bevatten, maar daar hebben we in mijn vak een hulpmiddeltje voor: amortiseren (in de betekenis van: kleiner maken). We leven binnenkort met zo ’n 17,75 miljoen mensen in NL. Per inwoner is het plan 2023 dus gemiddeld (en afgerond): inkomsten € 20.650, uitgaven € 22.250, tekort dus € 1.600. Kijk, dat is toch al wat makkelijker te bevatten. Voor een klassiek gemiddeld huishouden van 4 wordt dat dus € 82.600 bijdragen en € 89.000 terugkrijgen (in de vorm van voorzieningen, subsidies, toeslagen en uitkeringen). Het tekort van € 6.400 schuiven we door naar onze kinderen. Gemiddeld dus. Zoals mijn statistiekleraar zei: een gemiddeld mens bestaat in de echte wereld niet.
Interessant is natuurlijk ook wat de plannen voor de voorgaande jaren waren. Voor 2022: inkomsten € 334 miljard, uitgaven € 353 miljard, tekort € 19 miljard. Voor 2021: inkomsten € 293 miljard, uitgaven € 337 miljard, tekort € 44 miljard. Met de inkomsten gaat het behoorlijk goed zo te zien: in 3 jaar € 73 miljard (+ 25%) erbij en met de uitgaven gaat het ook prima, in 3 jaar € 58 miljard (+17%) erbij.
Ik ga hier al die plannen niet volledig uit de doeken doen, dat hebben kranten, tv en websites als meer dan genoeg gedaan: eat your heart out daar. Wel is (erg) opvallend: die extra inkomsten komen voor een groot deel van twee groepen: ondernemers en mensen met een privévermogen (in Box 3). Voor ondernemers verandert er in 2023 kort samengevat dit en dat is nogal wat, dat zijn prijzige maatregelen. Waar dan dus voor 2023 nog eens bijkomen de stijgende energie- (en andere) kosten en voor sommigen het aflossen van de Coronaschulden. Wij als ondernemers worden dus ‘zur Kasse gebeten’. De kleine ondernemers zeker, de grotere ook via de verzwaring van de belastingen in Box 2 (deze meneer is daar niet blij mee). Maar er is ook hulp onderweg: het energie-steunpakket voor ondernemers komt eraan, in november meer nieuws. Wie echt van (veel) cijfertjes houdt: dit zijn de meeste percentages en bedragen voor 2023. En dan ook dit nog….En dit….. Sterkte allemaal!
In de schaduw van alle crises van de laatste jaren is Den Haag bezig met een enorme operatie die ruim 10 miljoen mensen raakt: de hervorming van het Nederlandse pensioenstelsel, althans de 2e pijler daarvan: de bedrijfstak pensioenfondsen. In die fondsen zit zo ’n 1.500 miljard Euro, opgebracht door werknemers en werkgevers en bestemd voor (toekomstige) pensioengerechtigden. De afgelopen decennia is er her en der wel gesleuteld aan de regels, maar nooit (afgezien van het vervangen van het laatstverdiende loon door het middelloon) heel principieel: het uit de jaren ’50/’60 stammende stelsel is onder al dat kleine sleutelwerk nog steeds goed te zien. Dat moet beter, anders. Vindt Den Haag.
Een korte samenvatting van het Nederlandse pensioenstelsel. Dat bestaat al sinds tijden uit 3 pijlers. De eerste pijler is de AOW. (Bijna) iedere Nederlander heeft daar aanspraak op en de uitkeringen worden betaald uit de gezamenlijke belastingpot (omslagstelsel, heet dat: nu werkende kinderen betalen dus premie voor ouderen) en geheven via de ‘premie AOW’ op lonen, uitkeringen en ondernemerswinsten; de premie is nu 17,9% van het bruto inkomen. Best veel, eigenlijk. De tweede pijler zijn de bedrijfstakpensioenfondsen. Daar zijn er dus zo ’n 200 van en deelname is voor werkgevers en werknemers verplicht. Zij innen de premies bij werkgevers, houden de boekhouding bij, proberen een goed rendement te halen en betalen uiteindelijk de pensioengerechtigden uit. De derde pijler zijn de particuliere oudedagsvoorzieningen; mensen (vaak ondernemers) die zelf hun premie betalen aan een (meestal private) verzekeraar en dat opgespaarde geld later als uitkering weer terugkrijgen. Denk aan lijfrentes, banksparen en dergelijke. De nieuwe pensioenregels waren eerst vooral gericht op de tweede pijler, maar Den Haag zou Den Haag niet zijn als ze daar niet ook bedachten dat als ze toch bezig zijn…… Gelukkig gaan ze -blijkbaar- toch nog even nader nadenken….. Vooral doen ja!
Zo af en toe heeft onze grote vriend de Belastingdienst ook nog de tijd om te doen waar ze eigenlijk voor bedoeld zijn: controleren of wat wij allen via onze aangiftes jaarlijks rapporteren ook wel klopt. Deze keer waren de afgetrokken zorgkosten (vroeger ziektekosten geheten) een aandachtspunt. En zie: ruim een kwart van de aangiften waarin ziektekosten werden afgetrokken waren niet goed (genoeg). Voor het goede begrip: dat gaat dus niet over mensen die te weinig aftrokken…. Conclusie Belastingdienst: het is allemaal te ingewikkeld (geworden), vandaar vooral die fouten. Dat ingewikkelde klopt op zich natuurlijk (ik weet er alles van natuurlijk), maar is dat echt de belangrijkste reden?
Zoals de laatste jaren gebruikelijk zijn veel regeringsplannen voor het komende jaar alweer ‘gelekt’. Dan kunnen we er vast aan wennen en komt de klap minder hard aan, denk ik dan altijd maar. Maar hoe dan ook: voor wie het nieuws van de laatste dagen gemist heeft: hier alvast een selectie uit die plannen. Hier een andere. En hier een overzicht met de bekende ‘koopkrachtplaatjes’. Bewaren, die koopkrachtplaatjes en begin 2024 eens kijken wat daar van klopte (ik ben bang: niet veel). Voor ondernemers wordt 2023 niet echt een vrolijk jaar, maar dat wisten we eigenlijk al wel en als daar dan nog een milde, dan wel zware economische crisis bijkomt…. Maar goed: what can you do? Nog maar even tot volgende week dinsdag afwachten hoe het hele verhaal in elkaar steekt, maar ik voorzie eentaai en gedenkwaardig jaar en daar ben ik bepaald niet de enige in.
