In de eindeloze discussie over het antwoord op de vraag wanneer iemand die werkt voor iemand anders dat werk doet als zelfstandige of als werknemer is er weer een interessante rechtelijke uitspraak gekomen afgelopen week. ‘Iemand’ trad maandelijks op en kreeg daar maandelijks voor uitbetaald. Die ‘iemand’ had ook ander werk en andere opdrachtgevers en vond dat hij al dat werk dus als zelfstandig ondernemer deed (met natuurlijk de navenante administratieve verplichtingen en fiscale voordelen).
Niet dus, vond de rechter. Geen zelfstandig ondernemerschap, want gezagsverhouding en een (soort van) vast inkomen. En dus dienstbetrekking en loondienst. Exit fiscale aftrekposten en bijbetalen voor ‘iemand’. De (nu) ‘werkgever’ in dit verhaal wordt niet genoemd, maar zal binnenkort waarschijnlijk ook wel een bezoekje van de Belastingdienst krijgen om vast te stellen hoeveel er precies moet worden (bij-)betaald.
De deugnieten van Geenstijlschreven afgelopen week over een situatie die al veel langer aan de gang is: het steeds meer ‘beprijzen’ van (ongewenst) gedrag. Dat de overheid ons gedrag probeert te sturen door bepaald (ongewenst) gedrag duurder te maken is van alle tijden natuurlijk, de in het artikel genoemde functieomschrijving van de hiervoor blijkbaar nieuw aan te trekken ambtenaar is alleen wel weer een stapje hoger op die ladder. Heel bijzonder, zo ’n baan.
Ikzelf ben opgegroeid in een tijd dat de overheid zich wat dit soort dingen betreft heel wat bescheidener opstelde. Wat ik mij vooral ook afvraag is wat dat ‘ongewenste’ gedrag dan wel is, wie dat bepaalt en welk gedrag daar in andere tijden onder gaat vallen.
Ik schreef er hier al vaker over: de overheid verplicht steeds meer instellingen en bedrijven om het (financiële) gedrag van hun klandizie te monitoren, op zoek naar (aanwijzingen voor) crimineel geld. Naar verluid zijn er bij banken bijvoorbeeld inmiddels al zo ’n 25.000 mensen dagelijks met dit speurwerk bezig. Wat doen ze dan? Ze zoeken naar bij- of afschrijvingen die mogelijk (!) duiden op zwart geldtransacties. Dat doen ze natuurlijk (neem ik aan) niet door constant over je schouder mee te kijken bij iedere betaling, er zal een geautomatiseerd systeem op de achtergrond draaien die alle mogelijke problemen eruit vist en op het bureau van zo ’n medewerker legt met de vraag: verdacht, actie?
Inmiddels gaan steeds meer mensen hier last van krijgen. In het AD van afgelopen week vertelt het Kifid er het een en ander over. Er komen ook steeds vaker signalen vanuit bedrijven dat ze op bepaalde bij- of afschrijvingen door hun bank worden aangesproken, zelfs het (tijdelijk) bevriezen van bankrekeningen schijnt steeds vaker voor te komen. Het afstorten van contant geld (b)lijkt een aandachtspunt te zijn en dat is natuurlijk een probleem voor de horeca, winkels en andere bedrijven waar nog steeds met contant geld wordt betaald. Ook overboekingen naar ‘verdachte’ leveranciers begint langzaamaan een aandachtspunt te worden, net zoals het ontvangen van geld van (mogelijk) ‘verdachte’ bronnen (=klanten). Eigenlijk is dus onderhand iedere transactie die afwijkt van wat ‘gebruikelijk’ (of wenselijk) is een aandachtspunt geworden. Dat de overheid probeert het ‘de illegaliteit’ moeilijk te maken is op zich natuurlijk logisch, maar om daar nou iedereen voor de monitoren en zelfs lastig te vallen (sleepnet)? Hoe dan ook: wees er dus alert op, hoewel ik ook geen idee heb hoe je dat moet doen. Overigens: ook mensen in mijn vak, notarissen en anderen met intermediaire functies vallen onder diezelfde wet en moeten dus hetzelfde doen.
Boontje komt om zijn loontje, je kent dat gezegde? Dat geldt nu voor vele, tienduizenden zelfs, ondernemers die in de Coronatijd gebruik maakten van de steunsubsidies en/of de mogelijkheid om uitstel van het betalen van allerlei soorten van belastingen te krijgen.
Voor die subsidies is vaak de tijd om te verantwoorden en af te rekenen al gekomen, voor het verkregen uitstel is nu ook te tijd om alsnog te gaan betalen (aflossen) aangebroken. De verwachting is dat afrekenen voor die tienduizenden ondernemers teveel van het goede gaat worden: ze gaan dat niet redden. Of het kost zoveel moeite dat bedrijven jarenlang op een houtje moeten blijven bijten om het financiële hoofd boven water te kunnen houden (inmiddels ook bekend onder de term ‘Zombiebedrijven’).
Al sinds de invoering (in 1969 was dat) van de Btw (of beter opgeschreven: de Omzetbelasting, zoals ‘ie officieel heet) zijn er twee tariefgroepen: normaal (nu 21%) en verlaagd (nu 9%). Wetenswaardig: bij de invoering waren die tarieven nog 12% en 4% (voor wie nog gelooft dat de belastingdruk niet stijgt). De omzetbelasting levert de overheid in 2022 zo ’n 65 miljard op, een belangrijke bron van inkomen dus voor onze overheid: circa 20% van alle belastinginkomsten.
Dat er twee tarieven zijn heeft voornamelijk tot doel het mensen met een laag (lager) inkomen te helpen ook financieel zo goed mogelijk door het leven te lopen: wezenlijke zaken zoals voeding en drank zijn door het lage tarief immers goedkoper. althans: dat was vanaf het begin en is nog steeds de gedachte. Maar is dat ook zo? Om daar een idee van te krijgen liet de regering een onderzoek doen, het onderzoeksrapport is vorige week uitgekomen en wat is de conclusie? Niet dus: die 9% is duur, niet effectief en niet efficiënt. Sterker nog: het zijn juist de mensen met de hogere inkomens die er het meest van profiteren. Dat laatste komt dan overigens (ook) weer omdat diezelfde overheid in haar wijsheid besloot om allerlei luxe(re) zaken onder dat lage tarief te brengen zoals bijvoorbeeld cultuur, boeken e.d. En bijzonder ook: water valt wel onder het lage tarief, maar gas en elektriciteit dan weer niet. Ik ga dat onderzoeksrapport nog eens een keer goed doorlezen (want 242 bladzijden, dat kost een paar uur en dit is april en dan moeten de boekhoudingen en Btw-aangiften de deur uit). Ik voel wel een herziening van de Btw aankomen…. Overigens hebben bijna alle EU-landen (tenminste) twee tariefgroepen, zouden ze het daar dan ook verkeerd zien? Ooit (in de 16e eeuw) was de invoering van (een soort van) Omzetbelasting, de tiende penning (dus 10%), door de overheid een belangrijke reden voor onze voorouders om een opstand te beginnen, een opstand die nu nog steeds bekend staat als de 80-jarige oorlog….. En tot slot mijn dubbeltje in de collectebus: ook eens onderzoek doen naar nut en noodzaak van het tarief van 21%?
Afgelopen week verscheen er een bijzonder bericht in de fiscale vakpers: de Belastingdienst heeft de behandeling van alle bezwaar- en verzoekschriften tegen de Box3-heffing tot nader order opgeschort. Een reden voor dat opschorten is (nog) niet gegeven, maar die ligt voor de hand: verschillende recente rechterlijke uitspraken wijzen erop dat rechters de nieuwe heffingsmethode van de Belastingdienst niet altijd accepteren en dus is de kans groot dat straks ook de Hoge Raad zal bepalen dat die methode niet goed is en alles weer overnieuw moet.
Kort uitgelegd is de stand van zaken nu als volgt. De oude methode werd eind 2021 door de Hoge Raad onwettig (illegaal dus) verklaard. Als reactie daarop bedacht de overheid een andere berekeningsmethode die de Belastingdienst vanaf medio 2022 ging gebruiken (het ‘rechtsherstel’) en die soms ook terugwerkte tot 2017. En nu ligt dus ook die nieuwe methode onder gerechtelijk vuur omdat rechters vinden dat belastingheffing over vermogen maximaal mag uitgaan van het werkelijk gerealiseerde rendement. De twee ‘oude’ methodes gingen allebei uit van een wettelijk vastgelegd forfaitair (fictief) rendement voor de twee bezitscategorieën (sparen en de rest). Vooral het hoge fictieve rendement op ‘de rest’ (ongeveer 6%) leidt tot veel ongenoegen. Het lastige (voor de Belastingdienst) is dat ze het werkelijk gerealiseerde rendement vaak helemaal niet weten omdat daar in de aangifteschema ’s vaak niet om gevraagd werd, alleen de waarde van het bezit op 01 januari was voorheen van belang. De Belastingdienst heeft inmiddels ook al een lijst gepubliceerd van hoe dat werkelijke rendement berekend kan (moet) worden en over welke bezittingen dat dan gaat. Begin 2022 schreef ik hier al: het bleef nog lang onrustig in het fiscale land en zo is ’t maar net.
ANBI = Algemeen Nut Beogende Instellingen. Goede doelen zeg maarof instellingen met een maatschappelijk doel. Een organisatie met een goed doel kan een ANBI-status aanvragen en die status heeft (onder andere) tot gevolg dat giften aan die organisatie fiscaal aftrekbaar zijn. Aan het hebben en houden van die ANBI-status zitten wel nogal wat formaliteiten vast en het is niet voor alle instellingen (voornamelijk de kleinere) makkelijk om dat allemaal op orde te houden. Om die reden heeft de overheid nu een apart loket geopend voor inzicht in de regels, vragen en eventueel vooroverleg.
Al jaren wordt er (in Den Haag) over gesproken: een plicht voor alle ondernemers zich te gaan verzekeren tegen de financiële gevolgen van (tijdelijke) arbeidsongeschiktheid door ziekte of ongeval. Verschillende ballonnen werden -al dan niet met bijpassend trompetgeschal- opgelaten en daarna weer afgeschoten. Of ze liepen gewoon vanzelf weer leeg. Nu lijkt het erop dat de regering echt wil gaan doorpakken als onderdeel van een heel pakket aan veranderingen voor de arbeidsmarkt. De plannen voor het hervormen van de arbeidsmarkt bestaan voor een belangrijk deel uit het verbieden van het aloude nulurencontract en het dichttimmeren van draaideurconstructies, ook voor uitzendkrachten en payrollers.
Voor zelfstandigen wordt door het zoveel als mogelijk beperken van schijnzelfstandigheid de werkruimte verkleind. Daarnaast komt er dus ook een verplichting voor zelfstandigen een verzekering te sluiten tegen de effecten van (tijdelijke) ziekte of ongeval. Citaat: “Elke zelfstandige moet zich standaard gaan verzekeren voor een uitkering van 70 procent van het laatstverdiende inkomen tot aan de grens van 143 procent van het wettelijk minimumloon (WML). De uitkering is maximaal 100 procent van het WML (in 2023 € 1.934 per maand). De premies van periodiek uitgekeerde arbeidsongeschiktheidsverzekeringen zijn fiscaal aftrekbaar” en dus zijn de uitkeringen ook belast. De premie wordt rond de 8% van de fiscale nettowinst.
Wie zich al bij een verzekeraar verzekerd heeft mag daar (onder voorwaarden) blijven. De plicht geldt ook voor zelfstandigen met personeel, maar niet voor zelfstandigen die werken via een eigen B.V. Dat betekent dus waarschijnlijk ook het einde van de Broodfondsen. Op Higherlevel staat een prima uitleg van de AOV-plannen, inclusief levendige discussie over alle voors, tegens en potentiële vluchtwegen. Voor de oudjes onder ons verwijs ik maar weer eens naar de WAZ die wegens enorm succes in 2004 (na 6 jaar bestaan te hebben!) weer werd afgeschaft.
Er is een nieuwe website in de lucht die iedereen (vanaf 55 jaar dan) moet helpen inzicht te krijgen in de financiële positie (en ontwikkeling daarvan) nadat de officiële AOW-datum is gehaald. Het is overigens (vind ik) een nogal ambitieus project; ik weet hoe complex het kan zijn – zeker als het (ook) zelfstandig ondernemers betreft. Maar het is een loffelijk streven mensen aan inzicht te helpen en zelfs acties voor te stellen.
Je kunt het ‘Geldplan Bijna Pensioen‘ eens rustig doornemen (wel eerst alle noodzakelijke info bij elkaar harken!) en kijken wat er voor jou uitrolt, je weet maar nooit….
De overheidssteun voor het bedrijfsleven (en de gesubsidieerde sector ook trouwens) om de klappen van Corona op te vangen heeft vele gevolgen gehad: goede, maar ook slechte. Een van de slechte gevolgen is dat bedrijven en instellingen die eigenlijk geen lang leven meer zouden hebben gehad zonder Corona via die financiële steun ineens een paar jaar extra leven kregen. Voor die bedrijven en instellingen bestaat zelfs een naam: Zombies.
De Coronasteun is nu afgelopen, sterker nog: als er teveel geld was ontvangen (en dat was daar nogal eens het geval, logisch) is het moeten terugbetalen begonnen. Die bedrijven & instellingen hebben dus nu twee problemen: het gaat al niet goed en dan moeten er ook nog eens oude schulden afgelost worden. Kredietverzekeraar Atradius verwachtvreest dus dat het aantal faillissementen de komende tijd weer stevig toe gaat nemen. Wat kunnen we met die informatie? Weinig, een Zombie herken je niet makkelijk (het leven is helaas geen film). Maar wees wel alert met wie/wat je zaken doet en blijf goed op het betalingsgedrag letten.
