Eind 2021 kwam de Hoge Raad met de uitspraak dat de belastingheffing op vermogen in Box 3 zo niet mocht; het was onwettig (dus illegaal). Sindsdien is er van alles gebeurd en heeft de regering nieuwe reken- en heffingsregels voor de periode 2017-2022 bedacht en uitgevoerd, maar ook die worden naar verwachting door de Hoge Raad onderuit gehaald: het schendt het discriminatieverbod en het eigendomsrecht. Oeps.
Als de Hoge Raad dit advies inderdaad overneemt begint het hele gedoe dus weer van voren af aan opnieuw: met herzieningen van aanslagen, bezwaarschriften en vele rechtszaken. Zoals ik dit eind 2021 al opschreef: ‘en het bleef nog lang onrustig in fiscaal Nederland’. Wat moet je doen nu als dit hele gedoe jou ook treft? Ik heb werkelijk langzaamaan geen idee meer. Begin maar met gewoon adem te blijven halen denk ik dan maar.
Als je je belastingen niet precies op tijd betaald hebt dan moet je belastingrente betalen. Alle rentes stijgen (nou ja, alle…), dus verhoogt de regering ook de belastingrente(s). En niet met een klein beetje ook! Het zo lang mogelijk uitstellen van het betalen van belastingen wordt dus weer een stevig stukje prijziger. Soms kan dat niet anders natuurlijk, maar als het even kan: probeer het te voorkomen dus! Voorkomen, omdat de rente die je bij je bank krijgt voorlopig behoorlijk lager is dan wat de Belastingdienst je rekent voor een te late betaling.
Afgelopen week was het weer hoedjesdag begrotingsdag in Den Haag: de presentatie van de plannen van de regering voor 2024. Dat plan heet nog steeds miljoenennota, maar al sinds vele decennia gaat het natuurlijk over miljarden en dat scheelt toch 3 nulletjes. Iedereen (neem ik aan) heeft natuurlijk allang gezien wat het plan 2024 opbrengt en gaat kosten, dus dat ga ik hier niet allemaal meer uitleggen. Een mooi plaatje van de categorieën inkomsten en uitgaven staat onder andere hier. Conclusie alvast: het wordt er in 2024 allemaal niet goedkoper op….
Ik ga eens rekenen. Totale verwachte inkomsten dus bijna € 403 miljard en totale uitgaven bijna € 434 miljard. Tekort dus bijna € 31 miljard (ik begreep dat ze dat in Den Haag een ‘sluitende begroting’ noemen). Waar het geld voor dat tekort vandaan komt? Dat gaan ze lenen en dus later (met rente) ook weer terugbetalen…. Het zijn enorme bedragen die voor iemand met een min of meer normaal inkomen niet te bevatten zijn, maar daar is een trucje voor: amortiseren (in de betekenis van: kleiner maken). Volgens het CBS wonen er in 2024 in ons land ongeveer 18 miljoen mensen, delen we die bedragen dus eens door 18 miljoen. Per Nederlander betekent dat dan gemiddeld bijna € 22.400 aan inkomsten, ruim € 24.100 aan uitgaven en dus ruim € 1.700 tekort. Ik begreep ook dat de Tweede Kamer voor zo ’n € 4 miljard (dus ruim € 200 per Nederlandse neus) aan veranderingen in de begroting wil gaan aanbrengen en dat is dus nog geen 1% van de totale begroting, maar blijkbaar zijn ze er daar erg trots op (doet me toch erg denken aan de olifant en de muis, samen op de brug). Die 4 miljard zijn blijkbaar grotendeels extra uitgaven, dus moet er ook voor € 4 miljard extra inkomsten worden gezorgd en je mag 3x 1x raden wie dat moet gaan betalen: de rijken, de rokers en drinkers, de ondernemers en de banken. Hier vind je de nieuwe belastingtarieven Inkomstenbelasting voor 2024. De extra bankenbelasting betekende overigens gelijk een koersdaling van de bankenaandelen.
Nog een paar interessante details tot slot. De grootste inkomstenbron van de overheid wordt in 2024 de Inkomstenbelasting met een kleine € 91 miljard direct gevolgd door de Btw met een kleine € 80 miljard. Per Nederlandse neus is dat gemiddeld ruim € 5.000, resp. een kleine € 4.500. Zit je in een huishouden van 4? Dat dan dus maal 4. De grootste uitgavenpost worden de zorgkosten met ruim € 111 miljard, maar daar moeten we dan de inkomsten (de zorgpremies, € 56 miljard) natuurlijk wel van aftrekken, blijft over ongeveer € 55 miljard, bijna € 3.100 per gemiddelde Nederlander dus. De Nederlandse economie gaat naar verwachting met zo ’n 1,5% groeien in 2024 tot ongeveer € 1.044 miljard, waarvan de overheid dus € 403 miljard aan belastingen en premies incasseert (dus een kleine 39%). Is dat veel, die 1,5%? Tja.
De overheid verplicht veel organisaties om hun klanten te controleren en beoordelen op risico ’s (met name het witwassen van geld en het ondersteunen van terrorisme, de WWFT). Dat controleren is niet zo makkelijk, of anders opgeschreven: behoorlijk bewerkelijk. Met dus onder andere als gevolg dat die organisaties klanten met een meer dan gemiddeld risico, of meer dan gemiddeld extra werk, liever ziet gaan dan komen. Met name banken zijn inmiddels berucht in hun pogingen om iedere klant met een zeker risico e/o veel extra onderzoekswerk de weg naar de achterdeur te wijzen. Dat geldt allang niet alleen meer voor (al dan niet vage) bedrijven, maar ook voor de vele filantropische organisatiesdie ons land telt. Dat banken dat overigens zo doen is niet verwonderlijk: de overheid heeft inmiddels behoorlijke boetes (honderden miljoenen) uitgedeeld aan banken die dat niet goed genoeg deden.
Een voorbeeld van die bancaire achterdeur zie je hier.Gelukkig wordt er inmiddels wel aan gewerkt die strakke regels wat te versoepelen. Banken, overheden en sectoren werken samen aan plannen om de controles en beoordelingen eenvoudiger te maken door per sector speciale criteria toe te passen. De eerste sector waar die speciale criteria op van toepassing worden is de sport en dus (bijna) alle sportverenigingen, andere sectoren gaan volgen. In de tussentijd blijft het hannesen bij het benoemen van een nieuwe penningsmeester e.d., dus daar blijft het helaas nog een hele tijd een gegeven dat de goeden onder de slechten lijden. Of onder te draconische overheidscontrole zo je wilt.
Voor ingewijden (zoals belastingconsulenten) is het natuurlijk niet echt nieuws, maar voor buitenstaanders is het toch een mooi overzicht: hoe controleert de Belastingdienst een aangifte Inkomstenbelasting? In het kader van de ‘open overheid’ heeft de Belastingdienst documenten gepubliceerd die ze bij het controleren van een aangifte gebruiken.
De eerste twee interne handleidingen die zijn gepubliceerd betreffen de eigen woning (en de rente-aftrek) en de ‘overige inkomsten’. Wil je weten hoe onze vrienden van de Belastingdienst denken en werken? Neem die handleidingen dan eens door; best interessant. Hoewel – ik schreef het al op – voor ingewijden staat er nauwelijks nieuws in die handleidingen, zo werken en denken wij ook. Verschil is natuurlijk wel dat de Belastingdienst op sommige punten nou eenmaal wat meer informatie uit andere bronnen heeft, wat overigens niet altijd tot betere resultaten leidt omdat externe informatie soms onjuist of op zijn minst verwarrend is. Vorige week werd overigens ook bekend dat de Belastingdienst verder rondkijkt dan alleen de officiële documentatiestromen, ook informatie op internet, sociale media en printmedia wordt verzameld. Dat is niet nieuw en ook niet vreemd; in mijn begintijd in dit vak (jaren ’80) zagen we in klantendossiers soms ook krantenknipsels zitten. Op je Facebook dus luidkeels schreeuwen hoe je de kluit hebt bedonderd? Niet slim.
In het behoorlijk wild groeiende woud van ‘de duurzaamheid’ is het niet altijd even makkelijk te snappen wat nou precies met wat wordt bedoeld, het woud heeft een heel eigen taalgebruik gecreëerd. Ingewijden hebben het lexicon natuurlijk allang uit het hoofd geleerd, maar voor buitenstaanders valt dat nieuwe woordgebruik vaak lastig te begrijpen.
Maar er is hulp: er is een begrippenlijst ‘duurzaamheid’ gemaakt. Gratis te downloaden. ’t Zijn wel 55 bladzijden, inclusief de tegenwoordig onmisbare Engelstalige varianten. De begrippen zijn in die lijst ook gekoppeld aan de verschillende van toepassing zijnde regels.
Winkels, horeca, eigenlijk alles en iedereen die ter plekke met de klant afrekent kent het: het ‘afrekensysteem’, vroeger (toen het financiële leven nog simpeler was) ook wel kassa genoemd. Sinds de automatiseringsgolf (c.q. -golven) is het financiële leven behoorlijk ingewikkelder geworden met PIN-passen, Creditcards, digitale betalingsvormen zoals Applepay, SumUp e.d. En natuurlijk ook nog gewoon ouderwets contant geld.
De mogelijkheden tot fouten, verdwijnend geld en fraude zijn onderhand bijna eindeloos geworden en de Belastingdienst probeert daar natuurlijk op alle mogelijke manieren een vinger achter te krijgen. Tot kort geleden gold er een brochure waar de regels voor afrekensystemen in beschreven stonden, maar die brochure was inmiddels zo achterhaald dat het hoog tijd was voor een nieuwe aanpak en die is er nu. Eigenlijk komt het er in het kort op neer dat leveranciers van ‘afrekensystemen’ hun systeem vooraf kunnen (of beter: moeten) laten toetsen en als het systeem de toets doorstaat is het wat betreft de Belastingdienst een aanvaardbaar en bruikbaar systeem. Geen toets? Dan loopt de ondernemer het risico op ernstige problemen, of op zijn minst veel gedoe. Check dus of jouw systeem het zo gewenste keurmerk heeft!
We zijn tegenwoordig met z ’n allen vaak nogal online aanwezig. Dat is bij leven al een ingewikkelde en tijdrovende affaire, maar als je het tijdelijke met het eeuwige hebt verwisseld is het voor je nabestaanden een meestal onmogelijke klus om je digitale erfenis goed af te wikkelen. KPN heeft vorige week een mooi overzicht gemaakt wat je daar bij leven alvast aan kunt doen. Ik zou zeggen: neem het ter harte!
Sinds het beroemde beruchte ‘Kerstarrest’ van de Hoge Raad van eind 2021 (waarin de tot dan bestaande belastingheffing over Box 3 onwettig werd verklaard) is het onrustig in het fiscale land. Rechtszaken, nieuwe berekeningsmethoden en boze belastingbetalers tuimelen over elkaar heen in het land zonder (duidelijke) regels. De nu nog zittende regering zinde al lang op een nieuwe belastingmethode met als randvoorwaarde dat die nieuwe methode niet alleen wettig moest zijn, maar ook evenveel moest opleveren als de oude, onwettige. Ga er maar aan staan….
Maar men is er uit in Den Haag, althans wat betreft het onderliggende principe van de nieuwe belastingmethode. Helemaal en tot in alle details duidelijk is het plan nog niet, maar de houtskoolstrepen zijn gezet. Voor de volledigheid: dit plan moet vanaf 2027 gaan werken en een nieuwe regering kan natuurlijk altijd nog (heel) andere oplossingen bedenken. Zoals in het gelinkte artikel al staat komen er twee soorten van heffing die niet meer -zoals nu nog- gebaseerd zijn op de waarde van het bezit, maar op de waarde van de opbrengst van dat bezit: de vermogensaanwas en de vermogenswinst. Vermogensaanwas zijn dan eenvoudige zaken zoals de renteopbrengst, dividend e.d. plus een eventuele waardestijging (van aandelen e.d.) of minus een waardedaling. Voor zaken als tweede woningen is toch weer gegrepen naar een forfaitaire berekening van de opbrengst. Vermogenswinst is iets heel anders, dat gaat over de winst die iemand maakt bij de verkoop van bijvoorbeeld een tweede huis (winst is dan het verschil tussen de aankoopprijs en de verkoopprijs). Die winst wordt belast als het tweede huis verkocht wordt en die winst bekend is, datzelfde gaat gelden voor bijvoorbeeld Box 3-aandelenbezit in familiebedrijven.
Als ik dit zo lees dan schieten mij zoveel vragen in gedachten dat ik helemaal stilval. Dit lijkt behoorlijk op hoe het systeem voor de invoering van het boxenstelsel werkte, alleen het vermogenswinstprincipe is nieuw. En mijn gedachten gaan ook terug naar de soms eindeloze discussies en berekeningen toen over wat de vermogensaanwas precies was in het fiscale jaar, om naar maar te zwijgen over de berekening van de vermogenswinst. Het worden weer interessante (en drukke) tijden voor belastingconsulenten!
De ‘oude’ regering Rutte IV is nog niet weg en past op de winkel totdat er een nieuwe regering is, ergens begin 2024 nemen we aan. Voor 2024 moet er natuurlijk wel een (al is het maar voorlopig) plan (begroting) komen en dus worden er al wel wat ideeën uitgewerkt. Eén daarvan speelt in op de ineens erg populair geworden politieke term: ‘bestaanszekerheid’. Er wordt € 2 miljard extra vrijgemaaktvoor degenen onder ons die het om een of meerdere redenen financieel niet redden. Ik begrijp dat er zo ’n 1 miljoen mensen in die groep vallen en dat betekent dus (even rekenen…..) dat die mensen gemiddeld en per persoon in 2024 met zo ’n € 2.000 geholpen gaan worden.
Dus een huishouden van 4 krijgt gemiddeld € 8.000? Netto? Zo! Nee, helemaal kloppen doet dit sommetje niet omdat (voor zover ik het tot nu toe begrijp dan) er ook geld gaat naar de groep mensen die qua inkomen net boven die groep van 1 miljoen zitten. Hoeveel dat er zijn heb ik nog nergens kunnen vinden en wie hoeveel krijgt ook niet. Bezuinigingen gaat de regering (nog?) niet, dus dat geld moet ergens anders gevonden worden en waar ze dat gaan zoeken is ook al duidelijk: grote ondernemingen met winst, veelverdieners en verslaafden (extra accijns op tabak en alcohol) – dus de bekende ‘easy targets’. Dan gaan we in 2024 maar eens kijken wat de nieuwe regering hiervan gaat maken. Ik ben benieuwd. Ondertussen wel weer even rekenen. Voor 2023 verwacht de regering € 395 miljard uit te gaan geven, waarvan ongeveer € 102 miljard voor sociale zekerheid (kleine 26%) en dus is die € 2 miljard daar weer 2% van.
