Het CPB (Centraal Plan Bureau) onderzocht de belastingdruk in NL en kwam met een verrassende (echt?) conclusie: de rijkste Nederlanders betalen minder belasting dan de modale Nederlander. Alsof we dat al niet wisten, toch? Maar goed, het kan geen kwaad om het maar weer eens vast te stellen. Het gaat dan om 1% van alle belastingbetalers, ongeveer 140.000 mensen, meestal ondernemers.

Gewone ‘werkenden’ betalen gemiddeld zo ’n 40% van hun inkomen aan de Belastingdienst, voor de echt hele rijken (0,01%, 1.400 mensen dus) is dat ongeveer 28%. Met als kanttekening van mijn kant dat 28% van 40 miljoen inkomen natuurlijk ook wel wat meer belastinggeld oplevert dan 40% van een modaal inkomen (€ 40.000), dus wat het CPB bedoelt is de relatieve belastingdruk. Voor de allerrijksten (0,001%, 140 mensen dus) is dat relatieve verschil nog wat groter.
Hoe doen ze dat, die rijken? In de eerste plaats natuurlijk door slimme en ‘street/taxwise’ adviseurs in te huren en die zijn natuurlijk niet goedkoop, in de portemonnee is het verschil met modaal NL daardoor wel wat kleiner. Toch? Maar ze doen het vooral door de winsten die ze in hun bedrijven (B.V. ‘s) maken niet (helemaal) uit te keren, dat geld blijft dan in de B.V. en wordt daar (veel) lager belast (met Vennootschapsbelasting, nu 19% tot 25,8%).
Wordt die winst uitgekeerd naar privé komt daar nog eens 24,5% tot 33% dividendbelasting bij (van de winst na aftrek van Vennootschapsbelasting). Het uitkeren van de hele winst naar privé kost dus (maximaal) 50,3% belasting!

Het bijzondere is dan wel weer dat iedere ondernemer weet dat je zelden je hele winst voor privé kunt gebruiken, een deel moet je in je bedrijf vasthouden als buffer voor tegenvallers en/of voor toekomstige investeringen, zo vreemd is dat vasthouden dus allemaal nou ook weer niet. De vraag is welk deel zakelijk gezien in het bedrijf moet blijven en welk deel wordt opgepot om de hogere belastingheffing (voorlopig) te ontlopen. Het antwoord op die vraag heb ik in het CPB-rapport niet kunnen vinden. Dus tja, wat moeten we dan met die cijfers?
En wat doen we met de rijken die uit NL zijn vertrokken, naar Monaco bijvoorbeeld? Tellen die ook mee?
‘Ze’ gaan er wel wat aan doen, ergens, ooit.
Terzijde, maar niet helemaal, het antwoord van StasFin van Rij op kritische vragen over het fiscale handelen van een van de rijkste Nederlanders. Proost! Ik doe er maar een leuk liedje bij.

Citaat uit een van mijn favoriete liedjes: “meet the new boss, same as the old boss” (uit the Who: ‘Won’t get fooled again’). We krijgen dus een nieuwe regering met andere ideeën en dus nieuwe wensen en nieuwe plannen, what are the differences? Nou, dat blijken er nog best veel te zijn als we de opgeschreven toekomstplannen bekijken.

Meer in het algemeen staan hier de financiële en fiscale plannen en hier staat een opsomming van vooral de fiscale plannen. Beter? Slechter? Dat is een politiek oordeel en daarvoor zijn jullie zelf oud en wijs genoeg. Het is wel een verandering vergeleken met de vertrekkende coalitie die voor haar financiële wensen de laatste tijd steeds meer lonkte naar de bankrekeningen van ondernemend Nederland. Wereldschokkende verschillen zie ik nou ook weer niet, maar zoals bij vele zaken geldt: the devil is in the detail en er zijn veel details en dus ook veel devils.
Komen de plannen ook uit of lopen ze (zoals zo vaak) vast in het moeras der realiteit? Wie weet. Gebeuren er dingen die de plannen in de war sturen (zoals de Russische inval in Oekraïne bij de vertrekkende regering)? Wie weet. De richting van de nieuwe club is duidelijk wel een wat andere en verder: ach, als het regent worden we straks ook gewoon nat. Liedje!

De Kamer van Koophandel. Voor ondernemers is dat net zoiets als een wesp: soms nuttig, maar ook knap lastig soms. Dan bedoel ik nog niet eens zozeer allerlei functies die de KvK heeft, of denkt te moeten hebben. Het gaat met name over de kernfunctie: het beheer over het Handelsregister. En dat Handelsregister is dan wel weer handig: je kunt er als ondernemer -of particulier- nakijken of een bedrijf wel is wat ‘ie zegt dat ‘ie is. Tenminste meestal, voor veel kleine bedrijven (eenpitters) zijn allerlei gegevens sinds een paar jaar dan weer afgeschermd, want privacy.

Afgelopen week las ik dat de overheid de relatie tussen de KvK en de ondernemers weer wil veranderen. Nogal wat jaren geleden was ingeschreven staan in het Handelsregister bepaald niet gratis, maar dat ergerde veel ondernemers want wat kreeg je daar nou voor terug? Een vermelding in een register dat door de overheid verplicht was en dat moest dan ettelijke tientjes tot ettelijke honderdjes per jaar kosten? Dus werd de vermelding zelf gratis (de eerste inschrijving overigens niet). Dat had wel een nadeel: de KvK liep daardoor noemenswaard veel geld mis en dus ging de KvK handelen met wat ze had: al die data. Dat was ook weer niet goed, getuige de vele verhalen van ondernemers die om de haverklap lastiggevallen werden door allerlei vlot pratende verkopers.
Dus daarom is er nu het plan: straks weer betalen, maar dan ook bescherming tegen het gebruik (c.q. misbruik) van je gegevens.

Ik kon het natuurlijk (weer) niet laten: eens even kijken in de jaarcijfers van die KvK, dat kun je ook zelf en wel hier.
Er werken dus ruim 2.000 mensen bij de KvK. In 2023 leden die samenwerkend een verlies van een kleine 4 miljoen (zo!), in 2022 was er ook al een verlies: ruim 2 miljoen. Maar dat is niet erg, want geld zat daar: het eigen vermogen was eind 2023 ruim 55 miljoen. De voornaamste bron van inkomsten? De overheid met ruim 160 miljoen (2023).
Misschien vandaar ook die verandering? Het aantal inschrijvingen Handelsregister was in 2023 ongeveer 3,5 miljoen, dus als we als ondernemers gemiddeld allemaal per jaar € 45,71 lappen kan de overheid haar subsidie aan iets anders gaan besteden. Toch?

AOV? Algemene Ondernemers Vaardigheden? Nee, dat fenomeen (dat je als ondernemer een diploma moest hebben voor wat je deed) is al decennia geleden afgeschaft. AOV is dus ArbeidsOngeschiktheidsVerzekering. Werknemers zijn (voor al dan niet tijdelijke) arbeidsongeschiktheid verzekerd via hun werkgever. Ondernemers hebben geen werkgever en moeten daar dus zelf iets voor regelen, of niets regelen – dat kan natuurlijk ook.

Dat laatste gaat over niet al te lange tijd niet meer mogen. De overheid heeft inmiddels vergaande plannen om via een wet een verplichte AOV voor te schrijven aan alle zelfstandig ondernemers. Alle? Ja, alle. Wel met een opt-out-optie. De wet heeft inmiddels ook al een naam: BAZ (Nijmegenaren kennen die afkorting ook nog ergens anders van, nu we het toch over oude afkortingen hebben).
Ik kan veel, zelfs heel veel, gaan uitleggen hier. Maar er zijn anderen die dat beter kunnen en je krijgt er daar ook een hele vraag-, discussie en kritieklijn bij. Wandel daar eens rond en bedenk wat dit voor jou gaat betekenen, want of je het nou leuk vindt of niet: het zal gebeuren. Je nu vast oriënteren op welke kant je zelf op wilt en kunt kan geen kwaad.

Als ik het over de Box3-perikelen heb zijn er twee kwesties die spelen. De eerste is hoe de overheid zich gaat redden uit de puinhoop die er sinds 2016 is ontstaan en de tweede is hoe de overheid de door de rechter afgedwongen nieuwe belastingheffing straks definitief gaat organiseren.

Beginnen we deze keer eens met de tweede kwestie: hoe moet de belastingheffing op (inkomsten uit) vermogen geregeld worden? Het eerste plan was om vanaf 2025 een nieuwe wet te hebben, maar dat ging niet lukken. Het werd 2027. En dat gaat ook al niet lukken, heeft StasFin van Rij vorige week in de Tweede Kamer gezegd.
Copy/paste citaat: “Uit de analyse blijkt dat het nieuwe stelsel naar verwachting (te) complex is voor belastingplichtigen (ca 1,6 mln) die bezittingen hebben waarvan geen gegevens vooraf ingevuld kunnen worden door de Belastingdienst. Het wordt de verantwoordelijkheid van de burger om van deze gegevens een juiste en volledige administratie bij te houden voor het invullen van de aangifte en eventuele controle. Naar verwachting zullen deze burgers daarom een groter beroep doen op de dienstverlening van de Belastingdienst, en/of een (fiscaal) dienstverlener inschakelen. Een intensief communicatietraject zal cruciaal zijn om de belastingplichtige te helpen bij het doen van de aangifte. Door de toegenomen complexiteit en beroep op het doenvermogen van de belastingplichtige blijft het risico dat belastingplichtigen niet tijdig, juist of volledig hun aangifte kunnen doen.”

Het wordt dus voor ons als simpele belastingplichtigen te ingewikkeld! Zo! Misschien maar niet zo doen dan?
Anyway: dit gaat dus allemaal nog wel even duren. Liedje!
En ondertussen? Gewoon roeien met de riemen die we hebben en misschien wordt de hele Box3 wel overbodig.

De Zelfstandigenaftrek: de leukste aftrekpost voor ondernemers (hoewel: de MKB-winstvrijstelling is ook best aardig). Even kort samengevat: om voor zie aftrekpost in aanmerking te komen moet je ondernemer zijn en tenminste 1.225 uur in je onderneming gewerkt hebben in het belastingjaar. Heb je naast je bedrijf ook nog een baan in loondienst dan gelden er aanvullende regels, maar dat laat ik nu even voor wat het is. Op jaarbasis dus 1.225 uur, dat is (bij 45 werkweken) dus ongeveer 27 werkuren gemiddeld per week. Je moet ook kunnen aantonen dat je die 1.225 uren gedraaid hebt, alleen maar roepen dat dat zo is, is niet genoeg. So far so good.

Onze lieve heer heeft soms rare kostgangers, dat wisten onze voorouders al. Dit is er een van. Hij (of zij?) is een fiscaal en juridisch adviseur en weet (zou je denken) de weg dus wel te vinden. De juridische weg kende de adviseur wel, maar onderweg raakte ‘ie toch wel wat de weg kwijt in de procedures en regels. Een rare kostganger, een volhoudertje, maar toch een rare kostganger.
Hoe dan ook: de belangrijkste les uit het hele verhaal is dat de Zelfstandigenaftrek claimen ook betekent dat je een bewijslast op je schouders neemt. Nee, alleen het zijn van ondernemer is niet voldoende om aan te tonen dat je voldoende uren hebt gewerkt.

De oudjes onder ons kennen ‘m vast nog: de lijfrente, voor ondernemers (en ook werknemers trouwens) een manier van sparen voor de oudedag. Sterker nog: tot voor nog niet zo heel lang geleden de enige manier, afgezien van het bedrijfspensioenfonds dan. Sinds een jaartje of 10 is er nu ook ‘banksparen’, zelfde idee (sparen voor de oudedag), andere aanpak. En meestal andere uitvoerders: een lijfrente zit bij een verzekeraar (en/of eigen B.V.), banksparen (de naam zegt het al) bij banken. Beide ‘producten’ werken fiscaal wel ongeveer hetzelfde: de inleg of premie is aftrekbaar, de uitkering is belast.

Tussen lijfrentes en banksparen zitten qua aanpak dus ook verschillen. Kort gezegd: een lijfrente geeft een uitkering zolang de verzekerde nog in leven is (vandaar dus lijf….), daarna meestal 70% voor zijn/haar partner en als die er (ook) niet meer is: meestal 30% aan de kinderen. Zijn die er allemaal niet meer dan vervalt het dan nog overblijvende gespaarde bedrag aan de verzekeringsmaatschappij. Bij banksparen werkt dat meestal anders: overlijdt de ‘verzekerde’ dan stopt meestal de uitkering, maar valt het restbedrag in de erfenis. Dit alleen al en de ‘versingeling‘ van de maatschappij daarbij opgeteld maakte de lijfrente impopulair, logisch.
Door de nieuwe pensioenwet verandert dit: ook voor een lijfrente wordt de uitvoering (uitkering) flexibeler. Dus wie een lijfrentepolis heeft liggen: stof ‘m eens af en ga eens kijken.

Ik begrijp dus dat er iedere dag op alleen al Marktplaats 350.000 nieuwe advertenties worden geplaatst. Iedere dag! En dat alleen al op Marktplaats, er zijn nog heel wat meer van dit soort lusemert-sites. Iedereen die wel eens rondwandelt op Marktplaats ziet dat er daar ook nogal wat mensen zaken verkopen die dat duidelijk vaker doen. Zijn dat dan handelaren, professionele handelaren zelfs? Ja, dat kan. Geven al die mensen in dat geval hun omzet en winst op bij de Belastingdienst, zoals de wetgever dat bedoeld heeft? Geen idee. Vast niet.

De overheid ziet dit al jaren met lede ogen aan: er wordt geld verdiend en er wordt dan ook oneerlijk geconcurreerd met de reguliere handel. Hoe krijg je daar een vinger achter? Met de nieuwe DAC7-regels die platformen zoals Marktplaats verplichten de verkoopgegevens te verzamelen en te delen met de Belastingdienst en gemeenten. Dat delen gaat dus wel pas tellen van een jaarlijkse ‘omzet’ van € 2.000 en/of meer dan 30 transacties per jaar en wie gemeld wordt kan vragen van de Belastingdienst verwachten. Ook platformen voor diensten als AirBnB vallen onder die DAC7-regels, alle platformen die binnen de EU werkzaam zijn vallen eronder.
Op zich snap ik dat natuurlijk wel, maar het wordt langzaamaan wel steeds meer een wereld waar Big Brother is watching you…

De vooruitgang houden we niet tegen, toch? En die vooruitgang lijkt voorlopig vooral te bestaan uit AI, kunstmatige intelligentie dus in gewoon NL. Waar je ook rondkijkt: het gaat over AI. Ook bij de Belastingdienst zijn ze er druk mee bezig en dat gaat (citaat) ‘vergaande impact‘ hebben. ‘Geautomatiseerde besluitvorming’, ook een mooie term in het artikel – zoiets als jaren geleden al bekend stond als ‘computer says no‘!?

In het gelinkte artikel wordt beschreven wat de landsadvocaat er allemaal van vindt en die kijkt voornamelijk naar de risicoselectie: welke aangiften – of breder: belastingplichtigen – moeten uit de stapel gehaald worden en beter bekeken? Want het rekensommetje is natuurlijk niet zo moeilijk. De Belastingdienst heeft ongeveer 20.000 medewerkers, waarvan er (schat ik zo maar eens in) een derde bezig is met management, communicatie, HR, automatisering e.d. en nog eens de nodige duizenden die al het betalingsverkeer regelen (uitstelvragen, achterstanden, Corona-uitstel en ander gedoe), houden we dus zo ’n 10.000 ambtenaren over die moeten controleren of ingediende aangiften (kunnen) kloppen en iedereen die aangifte moet doen dat ook doet.

Kijken we alleen al naar de Inkomstenbelasting dan moeten ruim 7 miljoen particulieren en een kleine 2 miljoen ondernemers aangifte doen, zo ’n 9 miljoen aangiften dus. Kijken we ook eens naar de Omzetbelasting (Btw, ook goed), dat zullen er dus ook een (wat kleinere) 2 miljoen zijn, per kwartaal meestal en dus zo ’n 6 miljoen per jaar. Dan hebben we ook nog de Vennootschapsbelasting, schenk- en erfbelasting, accijnzen en ga zo maar door (als je wilt doorgaan, dat kan hier). Heel voorzichtig gokje: per jaar zo ’n 17,5 miljoen aangiften? Te controleren door zo ’n 10.000 belastingambtenaren, dus gemiddeld zo ’n 1.750 per ambtelijke neus per jaar. Dat kan niet zonder hulp: welke aangiften controleer je goed, welke een beetje en welke niet?
Ook de regering is er druk mee bezig.
Bij mij blijft bij dit soort kwesties altijd een oude film door het hoofd spoken, die met HAL 9000 erin.

Jaja, 1 op de 11 (dus 9%). Althans, volgens een enquête (n = ongeveer 400) van boekhouder.nl. Nou ja, 1 op de 11; volgens dat onderzoek weet ook 12% dat niet zeker (bijzonder, dat niet zeker weten).
Even rekenen (ik kan het ook niet helpen): volgens het CBS waren er in 2022 zo ’n 1.210.000 zzp ‘ers, dus dan hebben we het over zo ’n 109.000 ondernemers die (wel eens) fraudeerden en zo ’n 145.000 die dat niet zeker weten.

Even verder rekenen. Volgens datzelfde CBS was het gemiddelde inkomen van ondernemers in 2022 ongeveer € 47.000 (2023), modaal was dat ongeveer € 37.000. Stel: die fraude betreft ongeveer 10% van de winst, dan is er dus bij de modale zzp ‘ers zo ’n 4 miljard buiten de boeken gehouden en met dat modale inkomen betekent dat ongeveer 1,5 miljard gemiste Inkomstenbelasting. En Bijdrage ZvW natuurlijk ook (ongeveer 82 miljoen) en waarschijnlijk dan ook Btw (ongeveer 850 miljoen). Zozo!
Tel ik die ‘niet-zeker-weters’ voor de helft mee dan is dat dus bijna maal 2.
En is die 10% te laag en neem ik 20% dan wordt het maal 4.
We hebben het hier wel eens over bananenrepublieken in bijvoorbeeld Zuid Europa, maar…..
Gelukkig zoekt de Belastingdienst naarstig naar manieren om dit onrecht met wortel en tak uit te roeien, zoals automatische selectie. Big Brother is watching you.