Onze huidige maatschappij wil overal regels voor maken, zelfs voor het stiekem klikken over ‘misstanden’. Voor dat klikken zelf zijn natuurlijk geen regels nodig, dat gebeurt gewoon – of niet. En dat al heeeeel erg lang. Soms terecht, soms onterecht. Soms is het kinnesinne, soms is het terecht. Uit de oude doos herinner ik me nog een bespreking op het belastingkantoor, in die kamer stond een enorme kast met grote sloten. Toen ik vroeg wat daar in zat vertelde de belastingambtenaar grijnzend dat daar alle klikbrieven in bewaard werden. Officieel mochten ze daar niks mee doen, maar ze hadden ze natuurlijk wel gelezen. Anyway: er komt een internetconsultatie over hoe dit geregeld moet gaan worden. Voor wie er zin in heeft.
De oudjes onder ons kennen ‘m vast nog: de lijfrente, voor ondernemers (en ook werknemers trouwens) een manier van sparen voor de oudedag. Sterker nog: tot voor nog niet zo heel lang geleden de enige manier, afgezien van het bedrijfspensioenfonds dan. Sinds een jaartje of 10 is er nu ook ‘banksparen’, zelfde idee (sparen voor de oudedag), andere aanpak. En meestal andere uitvoerders: een lijfrente zit bij een verzekeraar (en/of eigen B.V.), banksparen (de naam zegt het al) bij banken. Beide ‘producten’ werken fiscaal wel ongeveer hetzelfde: de inleg of premie is aftrekbaar, de uitkering is belast.
Tussen lijfrentes en banksparen zitten qua aanpak dus ook verschillen. Kort gezegd: een lijfrente geeft een uitkering zolang de verzekerde nog in leven is (vandaar dus lijf….), daarna meestal 70% voor zijn/haar partner en als die er (ook) niet meer is: meestal 30% aan de kinderen. Zijn die er allemaal niet meer dan vervalt het dan nog overblijvende gespaarde bedrag aan de verzekeringsmaatschappij. Bij banksparen werkt dat meestal anders: overlijdt de ‘verzekerde’ dan stopt meestal de uitkering, maar valt het restbedrag in de erfenis. Dit alleen al en de ‘versingeling‘ van de maatschappij daarbij opgeteld maakte de lijfrente impopulair, logisch. Door de nieuwe pensioenwet verandert dit: ook voor een lijfrente wordt de uitvoering (uitkering) flexibeler. Dus wie een lijfrentepolis heeft liggen: stof ‘m eens af en ga eens kijken.
De Hoge Raad heeft laten weten dat de uitspraak waar iedereen op zit te wachten pas na de zomer zal komen. Het is natuurlijk ook best ingewikkeld allemaal en het kost vadertje Staat mogelijk ook heel veel geld. Ondertussen lopen er veel zaken bij lagere rechters die verschillende uitspraken doen en dat maakt het er ook niet gemakkelijker op. Want: wel of niet rekening houden met (ongerealiseerde) koers- of waardewinsten, wat te doen met de kosten van beleggingen en wat te doen met beleggingsverliezen? Om maar eens wat te noemen.
Na de zomer dus. Tot die tijd legt de Belastingdienst ook geen definitieve aanslagen meer op waar ook maar € 1 Box3-vermogen in zit. Dan kunnen we na de zomer met z’n allen ook eens gaan kijken naar de onderliggende kwesties, zoals wat te doen met de fiscale inkomensherverdeling bij fiscale partners en dus ook de exacte definitie van vermogenswinsten (en -verliezen). De nieuwe regering kan -als alle verwachtingen uitkomen- gelijk al een stevig belastingverlies in de boeken bijschrijven en someone has to pay the bill. Bezitters van huizen voor de verhuur wachten inmiddels al niet meer, die verkopen. Leuk voor eigen woningbezitters, minder leuk voor huurders.
Ik begrijp dus dat er iedere dag op alleen al Marktplaats 350.000 nieuwe advertenties worden geplaatst. Iedere dag! En dat alleen al op Marktplaats, er zijn nog heel wat meer van dit soort lusemert-sites. Iedereen die wel eens rondwandelt op Marktplaats ziet dat er daar ook nogal wat mensen zaken verkopen die dat duidelijk vaker doen. Zijn dat dan handelaren, professionele handelaren zelfs? Ja, dat kan. Geven al die mensen in dat geval hun omzet en winst op bij de Belastingdienst, zoals de wetgever dat bedoeld heeft? Geen idee. Vast niet.
De overheid ziet dit al jaren met lede ogen aan: er wordt geld verdiend en er wordt dan ook oneerlijk geconcurreerd met de reguliere handel. Hoe krijg je daar een vinger achter? Met de nieuwe DAC7-regels die platformen zoals Marktplaats verplichten de verkoopgegevens te verzamelen en te delen met de Belastingdienst en gemeenten. Dat delen gaat dus wel pas tellen van een jaarlijkse ‘omzet’ van € 2.000 en/of meer dan 30 transacties per jaar en wie gemeld wordt kan vragen van de Belastingdienst verwachten. Ook platformen voor diensten als AirBnB vallen onder die DAC7-regels, alle platformen die binnen de EU werkzaam zijn vallen eronder. Op zich snap ik dat natuurlijk wel, maar het wordt langzaamaan wel steeds meer een wereld waar Big Brother is watching you…
Er is sinds kort een nieuwe app van de Belastingdienst: de app Toeslagen. Via die app kan iedereen die met de Toeslagen te maken heeft zijn/haar info opvragen, die info controleren en (helaas: sommige) zaken in de stand van de aanvraag aanpassen.
Ja, helaas sommige en dus (nog) niet alle. Waarom dan niet gelijk alle snap ik niet, als je het doet, doe het dan goed zou ik denken. Maar het zij zo, doe er -als nodig- je voordeel mee. Gewoon ouderwets via ‘MijnToeslagen’ kan het overigens ook nog gewoon.
In dit land hebben we veel belastingregels. Erg veel. Zelfs heel erg veel. Dan is het dus de vraag: zijn die nou echt allemaal nodig? Voegen ze iets toe? Maken ze het leven beter? Makkelijker? De regering is de laatste tijd bezig al die regels tegen het licht te houden, juist om deze vragen van een antwoord te voorzien. Afgelopen week kwamen er twee van die regels in de belangstelling en wat blijkt? Ze voegen nauwelijks iets toe, sterker nog: ze zitten vaak ook nog in de weg.
De eerste set regels gaat over de fiscale aftrek van giften: die stimuleren het geven van giften aan goede doelen, maar leiden nauwelijks tot extra giften. Oftewel: de mensen die geld geven doen dat in verreweg de meeste gevallen toch wel, ook zonder fiscaal voordeel. En (vind ik) zo hoort dat ook: je geeft geld omdat je dat nuttig vindt, daar hoef je niet ook nog eens fiscaal voor gesubsidieerd te worden door andere belastingbetalers. De tweede set regels is de Landbouwvrijstelling: ook al niet doelmatig. Vorige week bleek ook de fiscale aftrek van het gebruik van Openbaar Vervoer door werknemers voor woon-werkverkeer nauwelijks een effect te hebben en alleen gebruikt te worden door ‘de happy few’. Als er een nieuwe regering komt: werk aan de winkel!
De vooruitgang houden we niet tegen, toch? En die vooruitgang lijkt voorlopig vooral te bestaan uit AI, kunstmatige intelligentie dus in gewoon NL. Waar je ook rondkijkt: het gaat over AI. Ook bij de Belastingdienst zijn ze er druk mee bezig en dat gaat (citaat) ‘vergaande impact‘ hebben. ‘Geautomatiseerde besluitvorming’, ook een mooie term in het artikel – zoiets als jaren geleden al bekend stond als ‘computer says no‘!?
In het gelinkte artikel wordt beschreven wat de landsadvocaat er allemaal van vindt en die kijkt voornamelijk naar de risicoselectie: welke aangiften – of breder: belastingplichtigen – moeten uit de stapel gehaald worden en beter bekeken? Want het rekensommetje is natuurlijk niet zo moeilijk. De Belastingdienst heeft ongeveer 20.000 medewerkers, waarvan er (schat ik zo maar eens in) een derde bezig is met management, communicatie, HR, automatisering e.d. en nog eens de nodige duizenden die al het betalingsverkeer regelen (uitstelvragen, achterstanden, Corona-uitstel en ander gedoe), houden we dus zo ’n 10.000 ambtenaren over die moeten controleren of ingediende aangiften (kunnen) kloppen en iedereen die aangifte moet doen dat ook doet.
Kijken we alleen al naar de Inkomstenbelasting dan moeten ruim 7 miljoen particulieren en een kleine 2 miljoen ondernemers aangifte doen, zo ’n 9 miljoen aangiften dus. Kijken we ook eens naar de Omzetbelasting (Btw, ook goed), dat zullen er dus ook een (wat kleinere) 2 miljoen zijn, per kwartaal meestal en dus zo ’n 6 miljoen per jaar. Dan hebben we ook nog de Vennootschapsbelasting, schenk- en erfbelasting, accijnzen en ga zo maar door (als je wilt doorgaan, dat kan hier). Heel voorzichtig gokje: per jaar zo ’n 17,5 miljoen aangiften? Te controleren door zo ’n 10.000 belastingambtenaren, dus gemiddeld zo ’n 1.750 per ambtelijke neus per jaar. Dat kan niet zonder hulp: welke aangiften controleer je goed, welke een beetje en welke niet? Ook de regering is er druk mee bezig. Bij mij blijft bij dit soort kwesties altijd een oude film door het hoofd spoken, die met HAL 9000 erin.
Het is (ook tot mijn persoonlijke ongenoegen) de laatste decennia steeds verder opgerukt: de overheid die door middel van belastingheffing ons gedrag probeert te beïnvloeden. Gebruiken we teveel gas? Belastingheffing omhoog. Moeten we aan de zonnepanelen? Belastingheffing omlaag. Het aantal voorbeelden van dit soort (mag ik dat zeggen?) bemoeizucht is inmiddels enorm. Het bijzondere is dan ook weer dat die pogingen tot beïnvloeding elkaar ook nogal eens tegenwerken.
Afgelopen week schreef ook TaxLive er een kritisch artikel over. En afgelopen week kwamen er ook een paar grappige feiten bovendrijven over de ‘Suikertaks’. Want we gebruiken (vindt de overheid) teveel suiker, dus dan maken we de suiker duurder door er meer belasting over te heffen. Toch? Met als gevolg dat Coca Cola Zero Sugar duurder werd! Nota bene Coca Cola Zero Sugar! Want dat viel nou eenmaal onder de in die wet opgeschreven definitie. Maar de industrie en handel is niet ook niet voor een gat te vangen natuurlijk. Het vanouds bekende ‘Appelsientje’ bevat sinds kort een minuscuul beetje melk, want dan is die suikertaks niet van toepassing. Simpel toch?
Banken (maar ook verzekeraars, accountants, belastingadviseurs e.d.) vallen onder de WWFT (Wet ter voorkoming van Witwassen en de Financiering van Terrorisme). Al die ‘poortwachters’ (zoals wij in die wet heten) moeten bij iedere klant onderzoek doen naar de risico ’s die er mogelijk bij die klant (kunnen) zijn. De laatste tijd is er daar nogal wat tumult over (kijk onder andere het Tv-programma ‘Radar’ van een paar weken geleden maar eens terug) omdat er in die onderzoeken teveel naar ‘ongebruikelijk’ gedrag wordt gekeken en dat begrip is zo ruim dat het vangnet dan wel heel erg kleine gaten heeft waarin veel te veel vis wordt gevangen.
Het werken met (dus ontvangen van) contant geld wordt als een risico-factor beschouwd, want dat geld zou wel eens zwart geld kunnen zijn. Bij winkels, horeca en dergelijke is contant geld natuurlijk redelijk normaal. Gemiddeld (aldus het CBS) wordt zo ’n 15%/20% van alle betalingen met (deels) contant geld gedaan in Nederland. Dus met een bedrijf met ruim meer dan 20% contante ontvangsten zou er wel eens iets mis kunnen zijn en dan is onderzoek geboden, zelfs wettelijk verplicht. Dat onderzoek begint ermee dat aan de betreffende ondernemer wordt gevraagd uit te leggen waarom er daar (ruim) meer dan gemiddeld met contant geld betaald wordt. Bij onvoldoende verklaring: relatie beëindigen en melden bij het FIU. Banken hebben in het verleden stevige boetes gekregen omdat de overheid vond dat ze te weinig monitoring en onderzoek deden en dus zitten banken er bovenop, er werken daar tegenwoordig zo ’n 20.000 medewerkers die alleen daarmee bezig zijn! Bovenop, te bovenop! Oftewel: het is allemaal weer eens veel te ver doorgeschoten en er is dus ‘ruimte voor verbeteringen‘.
Jaja, 1 op de 11 (dus 9%). Althans, volgens een enquête (n = ongeveer 400) van boekhouder.nl. Nou ja, 1 op de 11; volgens dat onderzoek weet ook 12% dat niet zeker (bijzonder, dat niet zeker weten). Even rekenen (ik kan het ook niet helpen): volgens het CBS waren er in 2022 zo ’n 1.210.000 zzp ‘ers, dus dan hebben we het over zo ’n 109.000 ondernemers die (wel eens) fraudeerden en zo ’n 145.000 die dat niet zeker weten.
Even verder rekenen. Volgens datzelfde CBS was het gemiddelde inkomen van ondernemers in 2022 ongeveer € 47.000 (2023), modaal was dat ongeveer € 37.000. Stel: die fraude betreft ongeveer 10% van de winst, dan is er dus bij de modale zzp ‘ers zo ’n 4 miljard buiten de boeken gehouden en met dat modale inkomen betekent dat ongeveer 1,5 miljard gemiste Inkomstenbelasting. En Bijdrage ZvW natuurlijk ook (ongeveer 82 miljoen) en waarschijnlijk dan ook Btw (ongeveer 850 miljoen). Zozo! Tel ik die ‘niet-zeker-weters’ voor de helft mee dan is dat dus bijna maal 2. En is die 10% te laag en neem ik 20% dan wordt het maal 4. We hebben het hier wel eens over bananenrepublieken in bijvoorbeeld Zuid Europa, maar….. Gelukkig zoekt de Belastingdienst naarstig naar manieren om dit onrecht met wortel en tak uit te roeien, zoals automatische selectie. Big Brother is watching you.
